Edward Hopper, η σύγχρονη αστική αισθητική

 Nighthawks, Edward Hopper, 1942, λάδι σε καμβά, Art Institute of Chicago, Chicago, IL, US

Κείμενο: Βάσια Γ.

Η εικόνα του σύγχρονου πολιτισμού στις μεγαλουπόλεις και τα μεγάλα αστικά κέντρα, καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την πρόοδο της τεχνολογίας και τις πρακτικές του υπερκαταναλωτισμού και της διαφήμισης. Τα στοιχεία αυτά εντοπίζονται ήδη στην Αμερική και στη Ευρώπη των αρχών του 20ού αιώνα. Είναι τα ίδια που, σταδιακά, οδήγησαν τον σύγχρονο άνθρωπο στην αποξένωση, τη μοναξιά και τον ατομικισμό ενώ αποτελούν πλέον σταθερά χαρακτηριστικά της μοντέρνας αστικής αισθητικής των πόλεων.

Drug store, Edward Hopper, 1927, λάδι σε καμβά, Museum of Fine Arts (MFA), Boston, MA, US

Η κριτική στην αισθητική της σύγχρονης, ολοένα αστικοποιούμενης κοινωνίας αποτέλεσε και το βασικό άξονα στα έργα του Αμερικανού ζωγράφου Edward Hopper. Γεννημένος το 1882, σπούδασε εικονογράφος και στη συνέχεια τελείωσε την Σχολή Καλών Τεχνών της Νέας Υόρκης. Στα πρώτα του βήματα επηρεάστηκε από τον ιμπρεσιονισμό, ωστόσο τον κέρδισε ο αμερικανικός τρόπος ζωής στις μεγαλουπόλεις και όπως φαίνεται τον γοήτευε το σύγχρονο αστικό τοπίο καθώς το υιοθετεί σχεδόν αποκλειστικά ως θέμα. Ξεχωριστή κατηγορία θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι πίνακες του που έχουν ως θέμα τους το αστικό τοπίο.

Office at night, Edward Hopper, 1940, λάδι σε καμβά

Στους περισσότερους  από τους πίνακές του απεικονίζονται λεπτομερώς, κάθε είδους εξελιγμένα τεχνολογικά αντικείμενα και μέσα, όπως τηλέφωνα, γραφομηχανές, σωλήνες γκαζιού, σιδηροδρομικές γραμμές αλλά και παράγωγα του καταναλωτισμού και της μαζικής κουλτούρας όπως επιγραφές neon και διαφημίσεις. Τα ογκώδη τσιμεντένια κτήρια, οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι αλλά και τα βενζινάδικα, τα φαρμακεία, τα μπαρ και τα μοτέλ των δεκαετιών του 1930 και 1940 συναπαρτίζουν το βασικό σκηνικό που επιλέγει για τα έργα του.

The circle theatre, Edward Hopper, 1936, λάδι σε καμβά

Ανάμεσα σε τσιμεντένιες πολυκατοικίες με μεγάλα παράθυρα εμφανίζονται ανέκφραστες ανθρώπινες φιγούρες, χαμένες στη χαοτική ατμόσφαιρα της μεγαλούπολης. Μοναχικοί άνθρωποι που κάθονται σε κάποιο εστιατόριο, σε κάποιο δωμάτιο ή λόμπι ξενοδοχείου, ή ακόμα και σε κάποιο βαγόνι τρένου αποτελούν συχνό θέμα των έργων του. Ιδιαίτερα, τα πρόσωπα που απεικονίζει σχεδόν ποτέ δεν έχουν οπτική επαφή μεταξύ τους ακόμα και αν δίνεται η εντύπωση ότι γνωρίζονται.

Chop Suey, Edward Hopper, 1929, λάδι σε καμβά

Το έργο του Hopper αποπνέει μια κριτική στάση στον σύγχρονο αστικό πολιτισμό. Η αντίθεση ανάμεσα στην επίπλαστη ευημερία των πολύχρωμων διαφημίσεων και στην σκοτεινή και γκρίζα καθημερινότητα μέσα σε ένα απρόσωπο αστικό τοπίο, προβάλλεται επανειλημμένα στους πίνακες του. Ο Edward Hopper μέσα από την απεικόνιση της τεχνολογικής και βιομηχανικής εποχής, επιδίωξε να δείξει την αποξένωση και την αισθητική και βιοτική υποβάθμιση που προκαλεί ο σύγχρονος ασφυκτικός τρόπος ζωής.

Office in a small city, Edward Hopper, 1953

Φωτογραφία εποχής 1930: Billie’s Bar 56^th Street and First Avenue, Manhattan

Φωτογραφία εποχής 1930: Broome Street Nos. 504-506, Manhattan

Πηγή για τους πίνακες: https://www.wikiart.org/en/edward-hopper/all-works

Πηγή φωτογραφιών: http://www.rsvlts.com/2016/01/07/nyc-1930s-photos/