Έκθεση Μόραλη και Καπράλου στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Νιάρχου

Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) ξεκίνησε τη λειτουργία του φέτος με τα εγκαίνια της έκθεσης Μόραλης και Καπράλος μια φιλία ζωής και τέχνης. Σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη έστησε μια έκθεση που ανοίγει ένα διάλογο ανάμεσα στη ζωγραφική, τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική. Η έκθεση μάλιστα συμπίπτει με την συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννηση του Μόραλη.       

Γιατί όμως να πάει κανείς σε αυτή την έκθεση; Τι θα συναντήσει; Και αν έχει ήδη πάει τι του έκανε εντύπωση; 

Ο επισκέπτης όταν φτάσει στο επίπεδο του Φάρου κάτω από το εντυπωσιακό ενεργειακό στέγαστρο του κτηρίου θα βρεθεί μπροστά στη συλλογή έργων του Χρήστου Καπράλου. Εκεί στον εξωτερικό χώρο εκτίθενται τα έργα του γλύπτη. Τα χάλκινα γλυπτά είναι τοποθετημένα σε μια μεγάλη ορθογώνια βάση και δημιουργούν έναν αρμονικό διάλογο μεταξύ τους. Οι σκούροι κορμοί τους σχηματίζουν ένα μικρό μεταλλικό δάσος με φόντο τις συνοικίες της πόλης που απλώνει προς τα ανατολικά.

Όπως επισημαίνει η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα «Το ανθρώπινο σώμα είναι το κύριο εκφραστικό όργανο του γλύπτη. Κεφάλια και μέλη υποβάλλονται με πιο συνοπτικές φόρμες.» Στην έκθεση παρουσιάζονται δεκαοχτώ από τις διακόσιες σαράντα χάλκινες μορφές και συμπλέγματα  που φιλοτέχνησε ο γλύπτης. Τα έργα αυτά τον καθιέρωσαν διεθνώς στη Biennale της Βενετίας το 1962.

Τα γλυπτά του Καπράλου έχουν αφαιρετική και εξπρεσιονιστική έκφραση. Ο ακαδημαϊκός Χρύσανθος Χρήστου τα είχε περιγράψει ως «μνημειακές μορφές που δίνουν νέες διαστάσεις σε προαιώνιους μύθους και εκφράζουν σύγχρονες ανησυχίες».

Μπαίνοντας στον εσωτερικό χώρο βλέπουμε γύρω μας τους πίνακες του Γιάννη Μόραλη. Πενήντα έργα του ζωγράφου από τα πιο πρώιμα χρόνια που φοιτούσε στη Σχολή Καλών Τεχνών έως τα τελευταία χρόνια της δημιουργίας του. Τα ζωγραφικά έργα του καλλιτέχνη φανερώνουν την σταδιακή εξέλιξη της τέχνης του. Από την παραστατική απεικόνιση πορτρέτων νεαρών κοριτσιών και οικείων προσώπων του που ζωγράφιζε όταν ήταν νέος, περνάει καθώς ωριμάζει σε όλο και περισσότερο σχηματικές φόρμες φτάνοντας στην απόλυτη αφαίρεση.

  

Στους πίνακες του Μόραλη κυριαρχούν οι ανθρώπινες μορφές και σχεδόν αποκλειστικά οι γυναίκες. Αυτές βρίσκονται στο επίκεντρο των έργων του, σε μονόχρωμο συνήθως φόντο χωρίς βάθος. Οι συνθέσεις του είναι φανερά επηρεασμένες από τα αρχαία επιτύμβια των οποίων διατηρούν τη σιωπηλή ατμόσφαιρα. Οι μορφές του αποπνέουν θλίψη και ερωτισμό.    

Ο Χρήστος Καπράλος και ο Γιάννης Μόραλης συναντήθηκαν στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, και έκτοτε ανέπτυξαν σχέσεις φιλίας στη ζωή και στο έργο τους. Διατηρούσαν και ο δύο εργαστήριο στην Αίγινα, την οποία αγαπούσαν πολύ και πέρασαν πολλά καλοκαίρια στο νησί.   

Κείμενο & Φωτογραφίες: Δανάη Μπασαντή 

Σκέψεις και εικόνες που θυμάμαι

Της Νίκης Κουρούμαλη

Η έκθεση έργων των δυο δημιουργών ήταν πολύ πετυχημένη κυρίως γιατί κυριαρχούσε η αρμονία. Απο τη μια στον εσωτερικό χώρο τα έργα ζωγραφικής του Μόραλη και από την άλλη έξω ακριβώς από την γυάλινη είσοδο του δωματίου τα γλυπτά έργα του Καπράλου. Η αλήθεια είναι πως στο ουδέτερο άσπρο φόντο του δωματίου κυριάρχησαν με ιδιαίτερο κύρος οι προσωπογραφίες του Μόραλη ενώ ταυτόχρονα τα αφαιρετικά του έργα προκαλούσαν τη φαντασία των θεατών που τα κοίταζαν για αρκετή ώρα. Και όλα αυτά μέσα από το άπλετο φως που έμπαινε μέσα από τα τζαμιά. Τέλος καθώς έφτανε κανείς στην άκρη του δωματίου αγνάντευε τη θάλασσα και τα αγκυροβολημένα σκάφη και για μια στιγμή ίσως και να του φαινόταν πως έβλεπε έναν ακόμα πινάκα...

Η θέα προς τη θάλασσα