Ταξιδεύοντας στη Κρήτη του Δομήνικου

Ένα ταξίδι ξεκινάει στο κόσμο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Η συγγραφέας – καπετάνισσα, Δανάη Α. Μπασαντή, στο πρώτο της ταξίδι, μαζί με την εικονογράφο ITZI (Κατερίνα Ζάκκα) και τις εκδόσεις 24γράμματα θα πλεύσουν προς τη Βενετοκρατούμενη Κρήτη του 16^ου αιώνα για να βρεθούν στο τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο ζωγράφος, γνωστός παγκοσμίως ως Ελ Γκρέκο.

Φυλλομετρώντας τις σελίδες του βιβλίου «Ο Δομήνικος από την Κρήτη» των εκδόσεων 24 γράμματα, μοιάζει να σκαρφαλώνουμε στο κατάρτι μιας ενετικής γαλέρας. Στο βάθος του ορίζοντα διακρίνουμε τα πέτρινα τείχη του Μεγάλου Κάστρου της Κρήτης, το Χάνδακα, όπως έλεγαν τότε το Ηράκλειο. Καθώς πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά, μπαίνουμε στο λιμάνι της πόλης όπου δένουμε τη γαλέρα μας στο μόλο. Διαβάζοντας το βιβλίο, θα διασχίζουμε τους λιθόστρωτους δρόμους του Χάνδακα, ακολουθώντας τις διαδρομές του νεαρού Δομήνικου στη τέχνη και στο χάρτη.  

Την έκδοση προλογίζει η κυρία Αθηνά Σχινά, έγκριτη τεχνοκριτικός και ιστορικός τέχνης του ΕΚΠΑ. Η κ. Σχινά παραθέτει μερικές σκέψεις της για τον ζωγράφο και την Κρήτη του 16^ου αιώνα που σκιαγραφείται μέσα από την εξιστόρηση της ζωής του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.  

Λίγα λόγια από τη συγγραφέα:

Το αφήγημα μου, επιχειρεί να συνδέσει την ιδιαίτερη εικόνα «Η Προσκύνηση των μάγων» του Δομήνικου με την ιστορία της Κρήτης και τη τέχνη της εποχής. Τα έργα που δημιούργησε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος στη Δύση είναι αναγνωρίσιμα παγκοσμίως, όμως το ξεκίνημα αυτής της σπουδαίας προσωπικότητας έγινε μαθητεύοντας στον ανατολικό τρόπο εικονογράφησης στην βενετοκρατούμενη Κρήτη, κάτι που ήταν καθοριστικό για τη διαμόρφωση του προσωπικού του ιδιώματος. Τα έργα του Θεοτοκόπουλου που αναδεικνύονται μέσα από τη πλοκή του βιβλίου ανήκουν στην Κρητική σχολή ζωγραφικής. Το πρώτο, «Η Προσκύνηση των μάγων» εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη ενώ το δεύτερο, η εικόνα της «Κοίμησης της Θεοτόκου» βρίσκεται στην Παναγία των Ψαριανών στη Σύρο.  

«Ο Δομήνικος από την Κρήτη» είναι το πρώτο ολοκληρωμένο έργο μου. Γράφτηκε με πολύ μεράκι και αγάπη για την τέχνη, την αρχαιολογία και την ιστορία, θέλοντας να φέρω μικρούς και μεγάλους κοντά στην ελληνική τέχνη. Για μένα άλλωστε η τέχνη ήταν πάντοτε καταφύγιο. Ένας κόσμος ασφάλειας αλλά και απελευθέρωσης, όπου δραπέτευα από τα άλυτα προβλήματα μου και πετούσα μακριά από κάθε τι δυσάρεστο και επώδυνο.

Εύχομαι η ιστορία του Δομήνικου να καταφέρει να φτάσει σε κάθε παιδί που κάνει μεγάλα όνειρα και ελπίζει. Ίσως η δυναμική και το θάρρος του Κρητικού καλλιτέχνη να εμπνεύσουν κι άλλους όπως κι εμένα, πλημμυρίζοντας τους με αγάπη για την τέχνη και την ίδια τη ζωή.

Περίληψη:  

Αντίκρυ στο λιμάνι του Ηρακλείου της Κρήτης, ένα απόγευμα ο παππούς Θεόφιλος, ξεφυλλίζοντας ένα βιβλίο, δείχνει στον δεκάχρονο Σήφη, μια παλιά εικόνα, την “Προσκύνηση των μάγων”. Παππούς και εγγονός βουτάνε στο πολύχρωμο και γεμάτο συμβολισμούς σύμπαν της εικόνας, ξεκινώντας ένα ταξίδι γνωριμίας με τον δημιουργό της, τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, τον επονομαζόμενο Ελ Γκρέκο.

Ένα σπουδαίο καλλιτέχνη που γεννήθηκε και μεγάλωσε στης Κρήτης το Μεγάλο Κάστρο το 1541, όταν ο Χάνδακας, όπως λέγαν τότε το Ηράκλειο, ήταν κατακτημένος απ’ τους Βενετούς. Ώσπου στα 27 του χρόνια έφυγε για Ιταλία και στη συνέχεια για Ισπανία. Κι εκεί στην Δύση έφτασε με τη τέχνη του να θεωρείται σήμερα ένας από τους πιο σημαντικούς ζωγράφους του κόσμου.

Στοιχεία:

Ο Δομήνικος από την Κρήτη

Συγγραφέας: Δανάη Μπασαντή

Εικονογράφηση: Κατερίνα Ζάκκα (ΙΤΖΙ)

Εκδόσεις 24γράμματα

Αθήνα, Μάιος 2023

Σελίδες: 100

Διάσταση σελίδας: 17x24cm

Παιδική Λογοτεχνία

Σε όλα τα βιβλιοπωλεία και online στην ιστοσελίδα των εκδόσεων https://24grammata.com/product/70756/

Μπορείτε, ακόμα, να παραγγείλετε και τηλεφωνικά 210 612 70 74

Αντικαταβολή, κούριερ, παράδοση την επόμενη εργάσιμη

ΔΩΡΕΑΝ ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ.

 

Διαθέσιμο και στο βιβλιοπωλείο της Πολιτείας και στην ιστοσελίδα του

https://www.politeianet.gr/books/9786182015995-mpasanti-danai-24-grammata-o-dominikos-apo-tin-kriti-351906

 

Διαθέσιμο στο βιβλιοπωλείο του ΙΑΝΟΥ και στην ιστοσελίδα του

https://www.ianos.gr/o-dominikos-apo-tin-kriti-0551464

Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου 2023

Είναι άραγε αγγελικά πλασμένος - παραμυθένιος και αθώος ο κόσμος του παιδικού βιβλίου;

Ο κόσμος των παιδικών παραμυθιών έχει στοιχεία του δικού μας κόσμου. Το καλό συνυπάρχει με το κακό. Συναντάμε τη χαρά αλλά και τη λύπη, την αγάπη αλλά και το φθόνο. Όλες αυτές οι αντιθέσεις συνυφαίνουν το πολύχρωμο και πολυποίκιλο αφήγημα του παιδικού βιβλίου με εικόνες καθαρές και ευανάγνωστες. Οι έννοιες κακό, καλό, λύπη ή αγάπη προσωποποιούνται. Αποκτούν δηλαδή συγκεκριμένη μορφή και υπόσταση, όπως ο κακός λύκος, το λυπημένο ασχημόπαπο ή η καλή νεράιδα.

 Κείμενο, Εικόνες & Λιμεράκια: Δανάη Α. Μπασαντή 

 

Θέατρο Μπαστιά: Μια άγνωστη ιστορία

Κείμενο & Φωτογραφίες: Παρασκευή Λαζαρίδη

Μετά από την καταιγίδα που χτύπησε την Αθήνα, βγήκε επιτέλους ο ήλιος και οι Αθηναίοι από νωρίς το απόγευμα ξεχύθηκαν στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αεροπαγίτου στο Θησείο για να απολαύσουν τις ομορφιές της πόλης, σε ένα από τους ελάχιστους χώρους πρασίνου στο κέντρο της Αθήνας. Προχωρήσαμε στον πλακόστρωτο δρόμο πέρα από τον ναό του Αγίου Δημητρίου του Λουμπαρδιάρη στην περιοχή όπου συγκλίνουν οι λόφοι των Μουσών, της Πνύκας και των Νυμφών στα δυτικά της Ακροπόλεως. Την ώρα που ο ήλιος έδυε, συναντήσαμε την Αρχαία Συνοικία Κοίλης, την λεγόμενη ‘’δια Κοίλης οδό’’, κατά τις μαρτυρίες του ιστορικού Ηροδότου.

Περπατώντας προς την οδό Κοίλης

Η οδός Κοίλης ένωνε κάποτε την Αθήνα με το επίνειο του Πειραιά μέσω των Μακρών Τειχών. Στην αρχαιότητα αποτελούσε σημαντικό εμπορικό δρόμο για τον ανεφοδιασμό της πόλης. Σήμερα οι περαστικοί μπορούν ακόμα να διακρίνουν τις αμαξοτροχιές, όπου αιώνες πριν ακολουθούσαν άμαξες φορτωμένες εμπορεύματα κατά μήκος της αρχαίας οδού. Τη βόρεια πλευρά του δρόμου διέτρεχε αγωγός όμβριων υδάτων, ο οποίος σώζεται σε καλή κατάσταση.  

Η αρχαία συνοικία της Κοίλης μετά την δημιουργία του Διατειχίσματος τον 4ο αι.π.Χ, και τη μείωση του οχυρωματικού περιβόλου της αρχαίας Αθήνας έμεινε εκτός των ορίων της πόλεως. Η κατασκευή του Διατειχίσματος έγινε για να προστατευτεί η πόλη από την απειλή των Μακεδόνων. Έτσι η περιοχή σταδιακά μετατράπηκε σε νεκροταφείο, όπου μέχρι και σήμερα σώζεται πλήθος υστεροελληνιστικών και ρωμαϊκών κιβωτιόσχημων λαξευτών τάφων στο βράχο.

Συνεχίζοντας κατά μήκος της αρχαίας οδού με κατεύθυνση τον περιφερειακό του Θησείου, βρεθήκαμε σε ένα πλάτωμα. Σε αυτή τη περίοπτη ανοιχτοσιά σώζονται τα λείψανα μιας παλαιάς κατασκευής. Τι να ήταν άραγε; Δεν πρόκειται για αρχαίο μνημείο και αυτό δεν είναι γνωστό στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για τμήματα του Βασιλικού Θεάτρου Μπαστιά, το οποίο ξεκίνησε να χτίζεται το 1939, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό την δικτατορία του Μεταξά. Όμως το έργο αυτό δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με παλαιότερες μαρτυρίες ντόπιων κατοίκων της περιοχής το οικοδομικό πρόγραμμα της δικτατορίας Μεταξά ήταν κολοσσιαίο, πράγμα που αποδεικνύεται και από την έκταση που καταλαμβάνουν τα σημερινά κατάλοιπα.

Άποψη του Θεάτρου Μπαστιά όπως σώζεται σήμερα

Άποψη του Βασιλικού Θεάτρου από το Αρχείο του Υπουργείου Πολιτισμού

Η ιστορία του θεάτρου συνεχίζεται μέχρι το ξέσπασμα του Β ’Παγκοσμίου πολέμου, περίοδος όπου και σταμάτησε πλήρως η κατασκευή του. Το θέατρο κατεδαφίστηκε την περίοδο από το 1998-2004 πριν προλάβει να ολοκληρωθεί και να λειτουργήσει, καθώς το έργο, όχι μόνο ήταν πολυδάπανο, αλλά προκάλεσε και τις αντιδράσεις των αρχαιολόγων, διότι αλλοίωνε το αρχαιολογικό τοπίο και υποβάθμιζε την ιστορική αξία της περιοχής. Η έκταση κατόπιν πουλήθηκε και μεταβιβάστηκε στην Κτηματική εταιρεία του Δημόσιου, όπου και παραμένει έως σήμερα. Παρότι ακυρώθηκε ένα τόσο σημαντικό οικοδομικό έργο για τα δεδομένα της τότε εποχής, η κίνηση της κατεδάφισης του θεάτρου έφερε στο φως νέα στοιχεία σχετικά με την κατοίκηση της περιοχής στην αρχαιότητα, όχι μόνο αποκαλύπτοντας σημαντικές πτυχές της καθημερινής ζωής των κατοίκων της, αλλά και σημαντικά στοιχεία σχετικά με τα ταφικά έθιμα διαδοχικών χρονολογικών φάσεων της αρχαιότητας.

Μία τέτοια κίνηση, αναμφίβολα βοήθησε κατά πολύ την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή, ωστόσο μέχρι και σήμερα οι ντόπιοι κάτοικοι της περιοχής κατά την κυριακάτικη βόλτα τους, υποδεικνύουν στους νέους επισκέπτες το σημείο στο οποίο κάποτε δέσποζε το Θέατρο και αφηγούνται πως κάθονταν στα μισοτελειωμένα καθίσματά του και απολάμβαναν τη θέα και τον καθαρό αέρα της περιοχής. Έτσι, φαίνεται πως παρά τον αμφιλεγόμενο σκοπό δημιουργίας του σε μια κρίσιμη πολιτικά στιγμή για τη χώρα, το ημιτελές μαρμάρινο αυτό θέατρο αποτελεί ακόμα και σήμερα μέρος της ιστορίας της περιοχής, παραμένοντας χαραγμένο στη μνήμη των ντόπιων κατοίκων της, είτε με αρνητικό, είτε με θετικό πρόσημο. Εάν περάσει λοιπόν κανείς έστω και τυχαία από την περιοχή, αξίζει να αναρωτηθεί και να φανταστεί τι υπήρχε σε αυτό το πλάτωμα του λόφου και γιατί είναι τόσο άναρχα δομημένο.