Ο Καίσαρας του Σαίξπηρ στο Θέατρο Τέχνης

Στην οδό Φρυνίχου στη Πλάκα, έξω από το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, στεκόμαστε στο πεζοδρόμιο, σε παρέες. Καθώς πέφτει το σούρουπο ξεχύνεται ανάμεσα μας η ζωηρή νεανική συντροφιά του θιάσου. Έρχονται και μας μιλούν σαν να βρισκόμαστε στη αγορά της Ρώμης, ενώ τραγουδούν και χορεύουν για τη γιορτή των Λουπερκαλίων.  

Υπάρχει ένταση και φωνές, ο λαός είναι διχασμένος.   

«Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας επιστρέφει στη Ρώμη!» , διαλαλούσαν οι υποστηρικτές του, «Εξόντωσε τον Πομπήιο και τώρα γυρίζει θριαμβευτής να κυβερνήσει την αυτοκρατορία!»

«Εσείς με ποιον είστε; Με το Πομπήιο που εκπροσωπεί τη δημοκρατία ή με το Γάιο Ιούλιο Καίσαρα που θα καταλύσει τη δημοκρατία και θα γίνει απόλυτος κυβερνήτης;», ρωτούσαν οι αντίπαλοι του.

Δείχνουν τα αυτοκίνητα που διέρχονταν το στενό δρόμο ονομάζοντας τα άμαξες, κάρα και άρματα και εμείς γινόμαστε ένα με το λαό της Ρώμης που αγωνιά περιμένοντας τον ερχομό του Καίσαρα.

Η παράσταση χωρίς να παρεκκλίνει από το κείμενο, φαίνεται να στήνεται σε τρία επίπεδα. Προτού ακόμα αρχίσει η παράσταση οι θεατές, μπαίνουν το ρόλο του λαού, του όχλου, παρασυρμένοι από την ζωηρή ομάδα σπουδαστών της σχολής του Θεάτρου Τέχνης.  Οι νέοι ανακατεύονται μαζί τους, τους μιλούν, τους περιβάλλουν, γεμίζοντας το χώρο με κίνηση, ενέργεια και θορύβους, χτίζοντας την ατμόσφαιρα, το κλίμα εκείνων των ημερών στη Ρώμη, λίγο πριν τη δολοφονία του Καίσαρα.  Δηλώνεται έτσι το πρώτο επίπεδο, αυτό του χώρου, με το λαό της Ρώμης να παρακολουθεί τα γεγονότα, να παρασέρνεται από τη δημαγωγία και να αλλάζει συνεχώς τις απόψεις και τους ηγέτες που υποστηρίζει.

Στο δεύτερο επίπεδο έρχονται τα κρουστά του Πέτρου Κούρτη που κρατάνε το ρυθμό μέχρι το τέλος της παράστασης. Η διαδοχή των ωρών και των συναισθημάτων αντιστοιχεί σε  ρυθμούς που σημαίνουν το χρόνο που κυλά μέσα σε πυκνά γεγονότα και συναισθήματα.

Το τρίτο επίπεδο είναι αυτό της συνείδησης των πρόσωπων της ιστορίας, που βιώνουν την τραγική σύγκρουση ιδεών που συντρίβονται ανάμεσα στις αδυναμίες τους και στις ανάγκες της ιστορίας.  Ο Ιούλιος Καίσαρας, ο πιστός του φίλος Μάρκος Αντώνιος και οι σύμμαχοι που έγιναν εκτελεστές του, Βρούτος και Κάσσιος, ενσαρκώνονται  από ένα συγκλονιστικό Ρένο Χαραλαμπίδη. Ο πρωταγωνιστής, ενώ σαν παρουσία κυριαρχεί στη σκηνή, καταφέρνει να περνάει από το ένα πρόσωπο στο άλλο, με ένα συνεχή λόγο, που μεταφέρει τις ψυχικές δονήσεις των συγκρουόμενων προσωπικοτήτων και ιδεών. Γίνεται η συνείδηση του Ρωμαίου, στην οποία παλεύουν η μοναρχία και η δημοκρατία, προκαλώντας στο θεατή της παράστασης διλλήματα για το ποιος εκφράζει το συμφέρον της πατρίδας και ποιός κάνει το σωστό. Τα ιστορικά πρόσωπα αμφιταλαντεύονται σε διαφορετικές ηθικές στάσεις, χωρίς τα κλισέ του κακού και του καλού. Ο ηγέτης Καίσαρας δεν θέλει να φανεί δειλός και δεν υπακούει το χρησμό του μάντη, ο Βρούτος  θέλει να τιμήσει τους προγόνους του και τους αγώνες τους για τη δημοκρατία και ο πειθαρχημένος στρατηγός Κάσσιος θεωρεί πως μόνο με τη δολοφονία του Καίσαρα θα παραμείνει η Ρώμη δημοκρατική.

Η σκηνοθέτης, Νατάσα Τριανταφύλλη, αποδίδει το σαιξπηρικό δράμα με αναφορές στην αρχαία τραγωδία αλλά με σύγχρονη αισθητική. Ο θεατής δεν κάθεται σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, αλλάζει θέση και ακολουθεί την κορύφωση του δράματος με την δολοφονία του Καίσαρα και τη συντριβή των θυτών του, στη μάχη που ακολουθεί. Το αποτέλεσμα είναι συναρπαστικό. 

Κείμενο: Δανάη Μπασαντή